11 διασκεδαστικές δραστηριότητες στη θάλασσα – ενίσχυση δεξιοτήτων

Το θαλάσσιο περιβάλλον είναι μια πλούσια πηγή ερεθισμάτων, όπου με λίγη φαντασία, το παιδί μπορεί να ασχοληθεί με δραστηριότητες που εκτός από την ευχαρίστηση που θα λαμβάνει, θα εξασκεί παράλληλα τις δεξιότητες του.

Πάμε να δούμε μερικές από αυτές!

1. Νερομπογιές, πινέλα και οι πέτρες μπορούν να γίνουν ο καμβάς όπου το παιδί σας μπορεί να ζωγραφίσει ό,τι του αρέσει.
2. Με το δάκτυλο ή με ένα ξυλάκι μπορεί να σχεδιάσει πάνω στην αμμουδιά το όνομα του, γράμματα, σχήματα ή ζωγραφιές.
3. Πάσες με ένα θαλάσσιο τόπι.
4. Ρακέτες! Πλαστικές, ξύλινες ή με βέλκρο.
5. Σκάψιμο λάκκων με τα πόδια. Ποιος μπορεί να σκάψει πιο γρήγορα; Ένας διαγωνισμός για γερές αντοχές! 
6. Ψηφιδωτά σχέδια από μικρά βότσαλα! Πείτε στο παιδάκι σας να γεμίσει το κουβαδάκι του με μικρές πετρούλες και στη συνέχεια να φτιάξει με αυτές ένα σχέδιο ή το όνομα του.
   
7. Οργανώστε ένα παιχνίδι κρυμμένου θησαυρού για το παιδάκι σας και την παρέα του! Κρύψτε το έπαθλο, σχεδιάστε έναν χάρτη και μέσα από γρίφους και δοκιμασίες οδηγήστε το σε αυτό.
8. Κολύμπι στη θάλασσα, μακροβούτια, διαγωνισμός ταχύτητας μέσα στο νερό. Δεν υπάρχει τίποτα πιο διασκεδαστικό!
9. Σκάψιμο στην αμμουδιά για εύρεση κοχυλιών! Τα κοχύλια μποροὐν να χρησιμοποιηθούν και ώς ψηφίδες ώστε να σχεδιάσει κάτι (βλ. παραπάνω).
10. Μη ξεχνάμε το κλασικό και αγαπημένο παιχνίδι με τα κουβαδάκια. Μικρός κτίστης έτοιμος να φτιάξει παλάτια πάνω στην άμμο. 
11. Τα κουβαδάκια και τα φτυαράκια παίρνουν τη θέση των μαγειρικών σκευών και η άμμος, τα βότσαλα και τα φύκια γίνονται τα υλικά για να βγάλει από μέσα του έναν μάστερ σεφ! Καλές δημιουργίες λοιπόν…

Άρθρο της Μαρίασ Κυριαζή, Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια S.I. 

που δημοσιευτηκε στην σελίδα Eidikos Paidagogos

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τη συναισθηματική νοημοσύνη του παιδιού μας

Τι είναι η συναισθηματική νοημοσύνη; Πώς διαφοροποιούνται τα συναισθήματα από τη βρεφική ως τη νηπιακή ηλικία; Γιατί είναι σημαντική η ανάπτυξή της; Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς στην προαγωγή της;

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ;
Η συναισθηματική νοημοσύνη σύμφωνα με τον Goleman (1990) είναι: «Η ικανότητα να αναγνωρίζει κανείς τα δικά του συναισθήματα, να τα κατανοεί και να τα ελέγχει. Είναι επίσης η ικανότητα να αναγνωρίζει και να κατανοεί τα συναισθήματα των ανθρώπων γύρω του και να μπορεί να χειρίζεται αποτελεσματικά τόσο τα δικά του συναισθήματά του όσο και τις διαπροσωπικές του σχέσεις».
Ένα παράδειγμα: «Δείχνεις απογοητευμένος που δε σε παίζουν τα άλλα παιδιά. Μπορεί να σου φαίνεται δύσκολο να τα πλησιάσεις, αλλά έλα να σκεφτούμε μαζί ιδέες που θα σε βοηθήσουν». Με αυτόν τον τρόπο ο γονιός αναγνωρίζει τα συναισθήματα του παιδιού, το βοηθάει να τα προσδιορίσει και του προτείνει έναν τρόπο για να τα διαχειριστεί. Όταν ένα παιδί είναι σε θέση να το κάνει αυτό, τότε οι γύρω του μπορούν να το κατανοήσουν, να ανταποκριθούν σε αυτά που νιώθει και να το βοηθήσουν.

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΒΡΕΦΙΚΗ ΕΩΣ ΤΗ ΝΗΠΙΑΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

ΒΡΕΦΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

• Μετά τον 6ο μήνα τα συναισθήματα είναι διαφοροποιημένα και αποτυπώνονται με κλασικές εκφράσεις στο πρόσωπο.
• Προς το τέλος του 1ου έτους τα βρέφη είναι σε θέση να διακρίνουν πότε μία κατάσταση είναι καινούρια ή αν κάποιο ξένο πρόσωπο αποτελεί απειλή για τα ίδια και εκφράζουν έκπληξη ή δυσφορία αντίστοιχα.

ΝΗΠΙΑΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

• Στα μέσα του 2ου έτους τα νήπια αρχίζουν να κατανοούν τους κοινωνικούς κανόνες.
• Ελέγχουν σε πρώτο στάδιο τη συμπεριφορά τους.
• Εκφράζουν ενσυναίσθηση για πρώτη φορά (ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων).
• Στο 4ο έτος αρχίζουν να κατανοούν τα συναισθήματα και τις αιτίες τους.
• Στο τέλος του 5ου έτους περιγράφουν συναισθηματικές καταστάσεις όπως φοβισμένος, θυμωμένος, λυπημένος, χαρούμενος.
• 
  

ΣΕ ΠΟΙΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΕΜΠΟΔΙΖΕΤΑΙ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ

• Όταν αγνοούνται τα συναισθήματα των παιδιών από τους ενήλικες.
• Όταν απαγορεύεται στην οικογένεια η έκφραση των δυσάρεστων συναισθημάτων (π.χ. φόβος, θυμός ή απογοήτευση).
• Συνέπεια: Τα έντονα συναισθήματα που εσωτερικεύονται και δεν εκφράζονται «φουσκώνουν» σαν ένα μπαλόνι που κάποια στιγμή θα «σκάσει» με απρόβλεπτες συνέπειες στην ψυχική υγεία του ατόμου.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ

• Τα παιδιά με χαμηλό δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην επικοινωνία και στην επαφή με τους συνομηλίκους τους.
• Αντίθετα, τα παιδιά με καλά αναπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη είναι πιο κοινωνικά και πιο αρεστά στις παρέες τους, έχουν λιγότερα προβλήματα συμπεριφοράς και καλύτερες σχολικές επιδόσεις.
• Ένα έξυπνο συναισθηματικά παιδί αναπτύσσει εμπιστοσύνη προς τον εαυτό του, έχει θετική αυτο-εικόνα, είναι ανοιχτό στο να εξερευνήσει καινούρια πράγματα και να δοκιμάσει διαφορετικές εμπειρίες.
• Ως ενήλικας συνήθως διακρίνεται από σταθερότητα στις διαπροσωπικές του σχέσεις.

ΜΕ ΠΟΙΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ

• Να εκμεταλλεύονται κάθε ευκαιρία που προκύπτει και να δίνουν τη δυνατότητα στο παιδί να εκφράζει αυτό που νιώθει και να το κατονομάζει ως συναίσθημα. Να δίνουν όνομα στα συναισθήματα του παιδιού τους.
• Βοηθητική είναι και η εκμάθηση τεχνικών επίλυσης προβλημάτων, για παράδειγμα: «Τι μπορώ να κάνω για αυτό που μου συμβαίνει; Ποιες είναι οι πιθανές λύσεις;». Με τον τρόπο αυτό ενισχύουν την αυτενέργεια των παιδιών τους και τονώνουν την αυτοπεποίθησή τους.
• Να μιλούν καθησυχαστικά στο παιδί. Να το βοηθούν να κατονομάσει το συναίσθημα που νιώθει και να θέτουν όρια ως προς την έκφραση του συναισθήματος (π.χ. εξηγούν στο παιδί ότι το να σπάσει όλα του τα παιχνίδια δεν αποτελεί λύση στο θυμό του. Το να συζητήσει, όμως, μαζί τους γιατί είναι θυμωμένο μπορεί να το βοηθήσει να νιώσει καλύτερα).
• Βλέπουν τα αρνητικά συναισθήματα των παιδιών τους ως μία ευκαιρία για επικοινωνία και τρυφερότητα. Αφιερώνουν, λοιπόν, χρόνο σε ένα λυπημένο, θυμωμένο ή φοβισμένο παιδί για να αναγνωρίσει και να λεκτικοποιήσει τα συναισθήματά του. Με τον ίδιο τρόπο αντιδρούν σε κάθε συναισθηματική κατάσταση του παιδιού.
• Να πιστέψουν στις ικανότητες, στα ταλέντα και στη μοναδικότητα του παιδιού τους και να του εμφυτεύσουν πίστη στον εαυτό του, να του καλλιεργήσουν υψηλές ηθικές αξίες αλλά και αισιόδοξη άποψη και στάση για τη ζωή.

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ E.Q. (ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ) ΑΠΟ ΤΟ I.Q (ΔΕΙΚΤΗΣ ΕΥΦΥΪΑΣ)

• Μέχρι τη δεκαετία του 90 κυριαρχούσε η άποψη ότι ο υψηλός δείκτης νοημοσύνης (το γνωστό I.Q.) καθώς και η υψηλή ακαδημαϊκή επίδοση αποτελούσαν θετικούς προγνωστικούς δείκτες για τη ψυχική υγεία του ατόμου.
• Με τη θεωρία του Goleman και τις έρευνες που ακολούθησαν φαίνεται πλέον ότι η συναισθηματική νοημοσύνη είναι πιο σημαντική από το δείκτη νοημοσύνης.
• Τα παιδιά με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη φαίνεται να έχουν υψηλότερα ποσοστά ψυχικής ανθεκτικότητας και να προσαρμόζονται ευκολότερα σε καινούριες καταστάσεις και περιβάλλοντα.
• Επίσης, φαίνεται να ελέγχουν καλύτερα τις παρορμήσεις τους και να καθυστερούν την ικανοποίηση των αναγκών τους.
• Τέλος, έχουν την ικανότητα να συμπάσχουν και να έχουν υψηλές ενσυναισθητικές δεξιότητες.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
Ένα παιδί με πλούσια συναισθηματική νοημοσύνη μπορεί πιο εύκολα να διαχειριστεί αυτά που νιώθει, τους ανθρώπους με τους οποίους συναναστρέφεται, να έχει θετική αυτοεικόνα και πιο υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις.

Πηγή άρθρου ELNIPLEX

του Ψυχολόγου  Ιωάννη Κυργιόπουλου.

εντος των τειχών

Ιδέες και προτάσεις για δραστηριότητες 

Καθημερινό πρόγραμμα με εργασίες

Χωρίστε το σε δυο κατηγορίες καθήκοντα και διασκέδαση πχ.

• Καθήκοντα το πρωί μετά το πρωινό ξύπνημα βάλτε στα καθήκοντα προετοιμασία του πρωινού, μάζεμα των πιάτων και πλύσιμο
• Διασκέδαση παιχνίδι στη βεράντα με μπάλα ή μια άλλη δραστηριότητα με κίνηση για 30- 40 λεπτά
• Καθήκοντα συμμετοχή στις καθημερινές δουλειές του σπιτιού ξεσκόνισμα, ηλεκτρική σκούπα
• Διασκέδαση επιτραπέζιο παιχνίδι της προτίμησης μας
• Καθήκοντα προετοιμασία του μεσημεριανού φαγητού, συμμετοχή με βοήθεια στο μαγείρεμα
• Διασκέδαση Παιχνίδι ερωτο – απαντήσεων << βρες ποιον σκέπτομαι >>
• Ψάχνει να βρει το άτομο που έχω στο μυαλό μου κάνοντας ερωτήσεις
• Καθήκοντα Στρώσιμο του μεσημεριανού τραπεζιού και φαγητό
• Διασκέδαση παιχνίδι με τράπουλα << αγωνία >>

Μεσημεριανή χαλάρωση

ρακολούθηση 30 λεπτης ταινίας στον καναπέ

• Καθήκοντα προετοιμασία απογευματινού χυμού ή φρούτου.
• Διασκέδαση Aσκήσεις γυμναστικής, παιδική γιόγκα από το YouTube
• Καθήκοντα διάβασμα των ασκήσεων του σχολείου
• Διασκέδαση παιχνίδι με όνομα, ζώο, πράγμα
• Καθήκοντα ξεχωρίζει τα ρούχα της άλλης μέρας, μπάνιο
• Διασκέδαση επιτραπέζιο παιχνίδι
• Καθήκοντα προετοιμασία βραδινού φαγητού, στρώσιμο τραπεζιού.
• Διασκέδαση βραδινή ταινία στον καναπέ
• Καθήκοντα προετοιμασία για ύπνο, βούρτσισμα δοντιών

Οι δομημένες δραστηριότητες βοηθούν το παιδί να συνεργαστεί καλύτερα και να συμμετέχει στο πρόγραμμα με προθυμία και ευχαρίστηση.

Οι δραστηριότητες που προτείνουμε είναι ενδεικτικές μπορείτε να τις τροποποιήσετε και να τις προσαρμόσετε ανάλογα με τις δικές σας ιδιαίτερες ανάγκες διατηρώντας πάντα το μοντέλο καθήκοντα διασκέδαση.

Δείτε μερικές εύστοχες δημιουργικές αλλά και με χιούμορ συμβουλές για το μένουμε σπίτι με παιδιά

1. Δείξτε στα παιδιά τις φωτογραφίες από τότε που ήταν μωρά.

2. Γράψτε γράμματα ο ένας στον άλλον

3. Κάντε ζωγραφιές για τον παππού και τη γιαγιά.

4. Κάντε ζωγραφιές που θα κορνιζάρετε και θα κρεμάσετε στον τοίχο.

5. Έχετε παλιά δικά σας παιδικά παιχνίδια; Παίξτε με αυτά!

6. Παίξτε λάστιχο!

7. «Ανεβάστε» μια παράσταση

8. Κάντε κατασκευές με τουβλάκια.

9. Βγάλτε αστείες φωτογραφίες ή σέλφι.

10. Φυτέψτε φακές σε ένα κεσεδάκι από γιαούρτι.

11. Φτιάξτε κουλουράκια ή κέικ.

12. Παίξτε με πλαστελίνη ή φτιάξτε τη δική σας.

13. Φτιάξτε βραχιολάκια ή άλλα κοσμήματα από λαστιχάκια (τύπου plexi flexi).

14. Παίξτε στρατιωτάκια ακούνητα αμίλητα αγέλαστα.

15. Βάλτε μουσική δυνατά και χορέψτε.

16. Κάντε πειράματα χημείας και φυσικής.

17. Μεταμφιεστείτε!

18. Φτιάξτε φρούριο με μαξιλάρια και σεντόνια.

19. Δείτε παλιά οικογενειακά βίντεο.

20. Τυπώστε το κυνήγι θησαυρού για μέσα στο σπίτι και παίξτε το!

21. Φτιάξτε «δοκό ισορροπίας», ακουμπώντας στο πάτωμα ένα σχοινάκι. Ζητήστε στα παιδιά να περπατήσουν στη δοκό χωρίς να πέσουν.

22. Φτιάξτε ποπ κορν και δείτε μια οικογενειακή ταινία όπως το Ψηλά στον Ουρανό, Τα μυαλά που κουβαλάς και το Βρέχει κεφτέδες!

23. Παίξτε με παζλ.

24. Φτιάξτε ένα βίντεο και στείλτε το σε φίλους ή συγγενείς.

25. Παίξτε Just Dance ή κάντε τα δικά σας χορευτικά.

26. Κάντε πικνίκ στο σαλόνι.

27. Προσποιηθείτε ότι είστε ζώα: Χοροπηδήστε σαν βατραχάκια, περπατήστε σαν πιγκουίνοι, συρθείτε σαν φίδια (+γλυτώστε το σφουγγάρισμα)

28. Παίξτε μπάσκετ με μια άδεια κούτα και μπάλα που έχετε φτιάξει από εφημερίδα.

29. Ρίξτε το στα επιτραπέζια!

30. Κουλουριαστείτε στον καναπέ αγκαλιά με τα βιβλία σας.

   Ο ρόλος του παππού και της γιαγιάς στην ανατροφή των παιδιών

Στις μέρες μας λόγω των δύσκολων συνθηκών ζωής είναι πολύ σύνηθες φαινόμενο η γιαγιά και ο παππούς να ζουν κοντά (στο διπλανό διαμέρισμα ή μονοκατοικία) ή πολλές φορές να συμβιώνουν ακόμη και στο ίδιο σπίτι με την Ελληνική οικογένεια και να παρέχουν σημαντική βοήθεια στην ανατροφή των παιδιών.

Οι λόγοι που παρατηρείται το παραπάνω φαινόμενο είναι διάφοροι, όπως οι αυξημένες επαγγελματικές υποχρεώσεις και η καριέρα των γονέων, η ανεργία και οι οικονομικές δυσκολίες που αυτή συνεπάγεται, το διαζύγιο ή ο θάνατος του ενός γονέα κλπ.

Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα τα παιδιά που έχουν συχνή επαφή και καλή σχέση με τις γιαγιάδες και τους παππούδες αποκτούν πιο ξεκάθαρη οικογενειακή ταυτότητα και αντλούν σημαντικές γνώσεις μέσα από την εμπειρία τους (π.χ. μέσα από την αφήγηση ιστοριών και βιωμάτων) που είναι βοηθητικές για τη μετέπειτα εξέλιξή τους.

Οι γιαγιάδες και οι παππούδες από την πλευρά τους αντλούν μεγάλη χαρά και ενέργεια μέσα από τη συναναστροφή και το ατελείωτο παιγνίδι με τα εγγόνια τους και ο χρόνος που περνούν μαζί τους είναι για αυτούς ζωτικής σημασίας, καθώς στο εξελικτικό στάδιο που βρίσκονται τους βοηθά να νιώθουν ενεργοί και χρήσιμοι και ενισχύει σε σημαντικό βαθμό την αυτοεκτίμησή τους.

Η καθημερινή επαφή των παππούδων με τα εγγόνια και η συμμετοχή τους στο μεγάλωμά τους έχει όπως αναφέρθηκε παραπάνω πολλά πλεονεκτήματα, ωστόσο μπορεί να προκαλέσει και κάποια αρνητικά γεγονότα γιατί εγκυμονεί κάποιους κινδύνους.

Ένας από αυτούς είναι πως οι γονείς λόγω ανασφάλειας που νιώθουν για το πώς θα ανταποκριθούν σωστά στον απαιτητικό ρόλο τους και λόγω έλλειψης εμπειρίας στο μεγάλωμα και στη διαπαιδαγώγηση παιδιών, μπορεί να εφησυχάσουν και να αφεθούν ολοκληρωτικά στην καλοπροαίρετη παρέμβαση των παππούδων. Το αποτέλεσμα είναι να ενισχύεται η απειρία αλλά και η ανασφάλεια μιας νέας μητέρας γιατί με αυτό τον τρόπο δε λαμβάνει η ίδια ενεργό δράση και πρωτοβουλίες στην ανατροφή των παιδιών της και διαρκώς φοβάται μήπως κάνει κάτι που δεν πρέπει. Μέσα από τα λάθη όμως οι νέοι γονείς θα μάθουν καλύτερα πώς πρέπει να φέρονται, θα αποκτήσουν πείρα και θα λάβουν στη συνέχεια τις σωστές αποφάσεις για το παιδί τους.

Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, οι γονείς συνήθως επιστρέφουν πιο δυναμικά στις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις και ασχολούνται με τη σταδιοδρομία και την εξέλιξή τους και επειδή τότε αρχίζουν να αισθάνονται εξουθένωση, πολλές φορές αφήνουν με μεγάλη ανακούφιση πολύ χώρο στη γιαγιά και στον παππού με αποτέλεσμα να αναλαμβάνουν ένα σημαντικό κομμάτι της ανατροφής των παιδιών (π.χ. τη μελέτη τους και την προετοιμασία τους για το σχολείο, το καθημερινό διατροφικό τους πρόγραμμα, τη συνοδεία στις εξωσχολικές τους δραστηριότητες, όπως στα φροντιστήρια, γυμναστήριο, κολυμβητήριο κ.ά.).

Πολλές φορές επίσης λόγω της έντονης συμμετοχής και βοήθειάς τους στο μεγάλωμα των παιδιών, οι γονείς θεωρούν αυτονόητο πως οι παππούδες θα αναλάβουν να προσέχουν και να φροντίσουν τα παιδιά στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου ή των εορτών για να μπορέσουν οι ίδιοι να αποφορτιστούν, να χαλαρώσουν ή να οργανώσουν μια έξοδο με φίλους ή ένα ταξίδι. Αυτό δεν είναι φυσικά αρνητικό, αρκεί να μην αποτελεί τον κανόνα.

Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι πως οι παππούδες σε καμιά περίπτωση δεν αντικαθιστούν τους γονείς όσο σημαντική και εάν είναι η ύπαρξη και η συμμετοχή τους στο μεγάλωμα των παιδιών. Τα παιδιά χρειάζονται να περνούν ποιοτικό χρόνο με τους γονείς τους για να έχουν μια υγιή ψυχική εξέλιξη.

Φυσικά υπάρχουν κάποιες παγίδες και από την πλευρά της γιαγιάς και του παππού και χρειάζεται και εκεί μεγάλη προσοχή. Πολλές φορές οι παππούδες δένονται τόσο πολύ με τα εγγόνια τους που ταυτίζουν τη ζωή τους μαζί τους, με αποτέλεσμα να παραμελούν τα ενδιαφέροντα και τις δραστηριότητές τους και καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν να βιώνουν πολύ έντονα τη μοναξιά.

Επίσης, κάποιες φορές οι παππούδες παρεμβαίνουν καλοπροαίρετα πάντα σε μεγαλύτερο βαθμό από όσο πρέπει και προκαλούν άθελά τους συγκρούσεις είτε ανάμεσα στο ζευγάρι είτε ανάμεσα στα παιδιά και στους γονείς τους. Π.χ. γίνονται σύμμαχοι με τα παιδιά για να μην τα δυσαρεστήσουν σε διάφορα θέματα όπως είναι η διατροφή τους ή οι συνήθειες του ύπνου. Επιτρέπουν συνήθως στα παιδιά να φάνε περισσότερα γλυκά από όσα έχουν ορίσει οι γονείς ή να πάνε πιο αργά για ύπνο παίζοντας ή βλέποντας τηλεόραση κάτι στο οποίο οι γονείς δε συναινούν. Το αποτέλεσμα είναι πως το παιδί αρνείται να συνεργαστεί με τους κανόνες που ορίζουν οι γονείς πάνω στα συγκεκριμένα θέματα και στη συνέχεια οι γονείς έρχονται σε σύγκρουση και με τα παιδιά και με τους παππούδες.

Άλλες φορές οι παππούδες από τη μεγάλη αγάπη που νιώθουν για τα εγγόνια γίνονται υπερπροστατευτικοί με αποτέλεσμα τα παιδιά να παλινδρομούν σε προηγούμενα στάδια και να φέρονται ανώριμα συγκριτικά με τη χρονολογική και νοητική τους ηλικία. Π.χ. ενώ το παιδί είναι ικανό να ντυθεί ή να φάει μόνο του, του φοράνε το μπουφάν του ή το ταΐζουν στο στόμα. Με αυτή τη συμπεριφορά δεν αφήνουν το περιθώριο στο παιδί να αναλάβει πρωτοβουλίες που θα το βοηθήσουν να γίνει πιο ανεξάρτητο και αυτόνομο στην πορεία.

Είναι λογικό πως όσο πιο πολύ εμπλέκονται οι παπούδες στο μεγάλωμα των παιδιών, τόσο πιο πολλές προσδοκίες αποκτούν και εκφράζουν με μεγαλύτερη άνεση την άποψή τους. Από την άλλη οι γονείς αισθάνονται υποχρεωμένοι απέναντί τους και έτσι διαταράσσονται οι ισορροπίες και αυξάνονται οι εντάσεις και οι διαπληκτισμοί.

Είναι σημαντικό το ζευγάρι να ορίσει ξεκάθαρα ποια είναι τα όρια και οι κανόνες στα οποία μπορούν να παρέμβουν οι παπούδες και ποια είναι τα αδιαπραγμάτευτα όρια ανάλογα με τον τρόπο που επιθυμούν να ανατραφεί το παιδί τους.

Οι νέοι γονείς μπορούν να λάβουν πολύτιμη εμπειρία μέσα από την επαφή και τη συνεργασία με τη γιαγιά και τον παππού και  έχουν τη δυνατότητα και την ευκαιρία να γίνουν πιο ώριμοι και πιο έμπειροι για να οπλιστούν με υπομονή και να ανταποκριθούν σωστά στο δύσκολο έργο τους. Σε κάθε περίπτωση τα εμπόδια υπάρχουν για να ξεπερνιούνται, οπότε με ισχυρή θέληση, διάλογο, σεβασμό και κατανόηση μπορούν να μπουν τα θεμέλια και με τον καιρό να χτιστεί μια σχέση μοναδική ανάμεσα σε γονείς-παιδιά-παππούδες και ο καθένας να λάβει πολλά θετικά στοιχεία από αυτή την αλληλεπίδραση. 

Μαρίνα Κόντζηλα 
Συμβουλευτική Ψυχολόγος - Εκπαιδεύτρια Ομάδων Γονέων

Η επιβράβευση στα παιδιά

Η θετική στάση των γονέων διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο για τη διαμόρφωση μιας ισορροπημένης προσωπικότητας και την υγιή ψυχοκοινωνική εξέλιξη των παιδιών. Η επιβράβευση αποτελεί σημαντικό κομμάτι της θετικής συμπεριφοράς των γονέων και των εκπαιδευτικών απέναντι στα παιδιά.

Η επιβράβευση βοηθά τα παιδιά να βάζουν στόχους και να μη βιώνουν ματαίωση και απογοήτευση κάθε φορά που αποτυγχάνουν σε κάτι καθώς ενισχύει την αυτοεκτίμησή τους. Ο έπαινος και η αναγνώριση λοιπόν που λαμβάνουν τα παιδιά από τους γονείς τους αποτελεί έναδώρο ανεκτίμητης αξίας.

Σημαντικό παράγοντα στη διαδικασία της επιβράβευσης και της θετικής ενίσχυσης των αποδεκτών συμπεριφορών του παιδιού αποτελεί ο χειρισμός των γονέων. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στον τρόπο με τον οποίο οι γονείς προσεγγίζουν το συγκεκριμένο θέμα.

Οι γονείς καλό είναι να επαινούν την οποιαδήποτε προσπάθεια των παιδιών όσο μικρή και εάν φαίνεται ακόμη και όταν αυτή καταλήγει σε αποτυχία. Έτσι, ενισχύουν, ωθούν και δίνουν ισχυρό κίνητρο στα παιδιά να προσπαθήσουν ξανά και ξανά μέχρι να πετύχουν το στόχο τους. Μέσα από την επαναλαμβανόμενη προσπάθεια τα παιδιά μαθαίνουν, αποκτούν σημαντικές εμπειρίες και αντιλαμβάνονται με τη βοήθεια των ενηλίκων πως η ήττα αποτελεί ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ζωής καθώς μέσα από αυτή διδασκόμαστε πολλά και χρήσιμα πράγματα. Άλλωστε αυτό που μετρά είναι πάντα το ταξίδι και όχι ο τελικός προορισμός.

Επίσης, είναι σημαντικό τόσο οι γονείς όσο και οι εκπαιδευτικοί να βοηθούν τα παιδιά να θέτουνστόχους που αντιστοιχούν στο ηλικιακό και νοητικό τους επίπεδο. Πολλές φορές οι υπέρμετρες προσδοκίες των γονέων και οι αυξημένες απαιτήσεις τους έχουν ως αποτέλεσμα να βιώνουν τα παιδιά αυξημένο άγχος.

Οι γονείς θα πρέπει να αποφεύγουν τους διφορούμενους χαρακτηρισμούς κατά τη διαδικασία της επιβράβευσης, κάτι το οποίο άθελά τους κάνουν πολύ συχνά, π.χ. "μπράβο σου που πήρες καλούς βαθμούς φέτος αλλά θα μπορούσες να είχες πάει πολύ καλύτερα", "σήμερα ήσουν καλό παιδί και συνεργάσιμο αλλά καθημερινά με εκνευρίζεις" κ.ά. Τέτοιου είδους εκφράσεις επειδή έχουν αρνητικό φορτίο ακυρώνουν τον έπαινο, προκαλούν θυμό και εμφάνιση αντιδραστικής συμπεριφοράς στα παιδιά και μπορούν να τα οδηγήσουν στην εγκατάλειψη της προσπάθειας και στην άρνηση εμφάνισης θεμιτών συμπεριφορών.

Επιπλέον, οι γονείς καλό είναι να μην πέφτουν στην παγίδα να κάνουν συγκρίσεις των παιδιών τους είτε με τα αδέρφια τους είτε με άλλα παιδιά, π.χ. "ο Γιώργος τα καταφέρνει πολύ καλύτερα σε σχέση με σένα στα μαθηματικά", "ο Γιάννης κάνει τους γονείς του να νιώθουν περήφανοι για αυτόν ενώ εσύ το μόνο που ξέρεις να κάνεις καλά είναι να μας στεναχωρείς". Με αυτό τον τρόπο το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να καλλιεργούν τον ανταγωνισμό ανάμεσα στα παιδιά και να κάνουν το δικό τους παιδί να βιώνει έντονες εσωτερικές συγκρούσεις και να "σκάει".

Ιδιαίτερα βοηθητικό είναι να κατασκευάσουν οι γονείς έναν πίνακα επιβράβευσης όπου θα περιλαμβάνει ημερήσιους, εβδομαδιαίους, μηνιαίους και ετήσιους στόχους. Κάθε φορά που το παιδί θα προσπαθεί έστω να ολοκληρώσει έναν από αυτούς, οι γονείς θα το ενισχύουν θετικά και θα το επαινούν με έναν τρόπο που οι ίδιοι θα καθορίσουν και που θα εναρμονίζεται με τη χρονολογική και νοητική ηλικία και τα ενδιαφέροντα και τις επιθυμίες του παιδιού, π.χ. θα πάνε με το παιδί μια εκδρομή, θα κάνουν με το παιδί την αγαπημένη του δραστηριότητα, θα του αγοράσουν ένα παιγνίδι της αρεσκείας του, θα του επιτρέψουν να δει περισσότερη ώρα τηλεόραση ή να σχοληθεί λίγο παραπάνω με τον υπολογιστή κ.ά.

Η επιβράβευση όταν προσφέρεται στο παιδί με τον κατάλληλο τρόπο είναι ευεργετική και έχειπολλαπλά οφέλη καθώς μπορεί να ενδυναμώσει την αυτοπεποίθηση του παιδιού, να αυξήσει τη σχολική του επίδοση, να βελτιώσει τη συμπεριφορά του απέναντι στα αδέρφια και στους συνομηλίκους του, να συμβάλλει στο να έχει καλύτερη συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς, να ενισχύσει τη σωστή επικοινωνία και να θωρακίσει τους δεσμούς με την οικογένειά του. 

Μαρίνα Κόντζηλα 

Συμβουλευτική Ψυχολόγος - Εκπαιδεύτρια Ομάδων Γονέων